Voor opleidingen in het (hoger) onderwijs kan het aan te raden zijn om een curriculumcommissie in te stellen. In deze aflevering neem ik je mee in de beginselen van zo’n commissie.
Curriculum in het hoger onderwijs
Een curriculum is een overzicht van de inhoud van de opleiding, vaak visueel in beeld gebracht met bijvoorbeeld een blokkenschema. Elke onderwijsperiode heeft een blok met daarin de vakken die in die periode gegeven worden.
Het curriculum als geheel leidt op tot de eindtermen van de opleiding. Eindtermen omvatten alles wat je als student moet kennen, snappen en kunnen als je de opleiding voltooid hebt. Eindtermen kun je ook lezen als eindkwalificaties.
Landelijk wordt voor iedere opleiding in het hoger onderwijs elke zes jaar getoetst of afgestudeerden inderdaad voldoen aan de gestelde eindtermen. Dit gebeurt met een opleidingsvisitatie, waarbij de opleiding langs een aantal maatstaven (standaarden) gelegd wordt. Scoort de opleiding voldoende op alle standaarden dan is daarmee vastgesteld dat het programma in orde is.
Curriculumontwikkeling
In de loop der tijd wil je wel eens wat wijzigen aan een opleiding. Zolang het kleine tweaks zijn, hoeft dat niet veel invloed te hebben op de eindtermen. Maar zodra het grotere wijzigingen worden is het van belang dat je tegelijkertijd kunt in- en uitzoomen om te beoordelen of het totaalplaatje niet te veel uit evenwicht raakt bij een curriculumwijziging. Is dat wel het geval, dan kan het betekenen dat de eindtermen het curriculum niet meer dekken.
Eindtermen zijn bij voorkeur behoorlijk tijdloos geformuleerd zodat je er toch wel tien jaar mee vooruit kunt, maar het kan natuurlijk gebeuren dat je tussentijds flink wilt wijzigen in je programma. Bijvoorbeeld omdat je je onderwijs volledig wilt omvormen van klassieke colleges naar projectgestuurd onderwijs.
En dit is waar de curriculumcommissie ten tonele verschijnt.
Opleidingscommissie
Maar er is al een opleidingscommissie, hoor ik je denken. Kan die dit dan niet monitoren?
Nee, liever niet; het is verstandiger om het te scheiden, zodat de opleidingscommissie zich dan kan (blijven) richten op het onderwijs dat op dit moment loopt en op een iets lager abstractieniveau zit, terwijl de curriculumwerkgroep zich richt op de langere tijdlijn: deze kijkt o.a. naar de eindtermen, jaarlaagopbouw, werkvormen, etc.. kortom: het grotere plaatje.
Curriculumcommissie
In tegenstelling tot de opleidingscommissie, die een uitgebreide beschrijving heeft in de WHW*, bestaat er geen wettelijk kader voor de curriculumwerkgroep. Je kunt hem daarom op allerlei manieren inrichten. Zo zijn er werkgroepen die zelf een toetsbeleid opstellen, zelf aan de hand van evaluatieresultaten onderwijseenheden aanpassen, of zelfs volledige voorstellen voor een curriculumwijziging uitwerken.
Wat werkt het beste voor jouw ontwikkelvraagstuk? Ik denk graag met je mee.
* De WHW (Wet op het Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk Onderzoek) is hier te raadplegen. Meer over Opleidingscommissies in de WHW lees je in dit wetsartikel (art. 9.18 WHW).