Wat betekent dienstbaarheid (zonder jezelf te verliezen)?

Het was in 2020. Ik werkte op interimbasis in een team en had goed contact met een van mijn collega’s. Zo nu en dan gingen we even voor een bakkie en hadden we gesprekken die verder gingen dan alleen werk. Op een dag vroeg ik hem: “Welk cijfer zou je je werk nu geven?”

“Een 3,” zei hij.

Wanneer ben je té dienstbaar?

Ik schrok ervan. Een 3 is geen lichte onvoldoende, maar een dikke vette rode vlag. Misschien had hij, toen zijn werk nog nét een 6 was, een paar kruispunten in zijn carrière blindelings genomen. Was het anders gelopen als hij daar links- of rechtsaf was gegaan?

Het zette me aan het denken: hoe weet je eigenlijk wanneer je té dienstbaar bent?

De valkuil van dienstbaarheid

Na dat gesprek besefte ik dat er subtiele signalen waren geweest. Langdurige werkdruk, structureel overwerken, drie weken vakantie nemen en nog steeds uitgeput zijn—allemaal tekenen dat hij te veel gaf en te weinig terugkreeg.

Het raakte me, omdat ik mezelf erin herkende, twaalf jaar daarvoor:

Mijn verhaal: grenzeloze dienstbaarheid

Het was in 2008. In die tijd had ik een overvol bordje: hoge eisen vanuit mijn parttime baan, een veeleisende studie, een relatie waar het rommelde en ook nog wat onopgeloste persoonlijke issues.

Een cocktail die ik best een tijdje kon dragen, maar die me uiteindelijk nekte. Een lullige kop-staartbotsing op weg naar mijn werk bracht me letterlijk en figuurlijk tot stilstand.

Mijn lichaam gaf al lang signalen, maar pas toen ik echt niet meer verder kon, drong het tot me door: ik was grenzeloos bezig geweest.

Hoe herken je een té grote dienstbaarheid?

Bij mij zag dat er zo uit:

• Overwerk zonder noodzaak: Ik werd betaald voor 12 uur, maar werkte veel meer—zelfs op krankzinnige tijden. Vrijdagavond 23:00 uur: mijn vrienden stonden in de kroeg, maar Titia? Die zat thuis een reader in elkaar te zetten.

• Gebrek aan grenzen: Mijn baas stond erom bekend dat hij om 07:30 al kon bellen met een brainwave. Ik nam altijd op.

• Fysieke signalen: Slecht slapen. Migraineaanvallen. En eczeemplekken, ook onder mijn oog. Alsof mijn lichaam me smeekte om onder ogen te zien dat het niet goed ging.

• Impact op mijn privéleven: Mijn sociale leven verschrompelde. Mijn agenda bestond alleen nog uit werk en studie. 

Je ziet de bui al hangen: dit kon niet goed blijven gaan. En dat deed het ook niet. Na dat deukje in mijn auto lag ik zelf ook in de kreukels. Diagnose: een burnout.

Hoe kwam ik eruit?

Het duurde negen maanden voordat ik weer volledig kon functioneren. Maar die periode dwong me om dingen anders aan te pakken:

1. Ik stopte met mijn veeleisende baan.
2. Ik gaf mezelf de tijd om rustig mijn laatste vakken en scriptie te doen.
3. Ik koos een scriptieonderwerp dat wél bij me paste.
4. Ik zocht hulp en ging een coachingtraject aan om mezelf te helen.
5. Ik zocht werk met minder verplichtingen en meer ademruimte.

In de jaren daarna leerde ik opnieuw hoe ik mijn eigen (werk)grenzen kon bewaken. Dienstbaar ben ik nog steeds, maar nu met oog voor balans. 

Soms leer je de belangrijkste lessen via de moeilijke weg. Dit was er zo één.

Herken je dit?

Merk je dat je té dienstbaar bent en je eigen grenzen uit het oog verliest? In een Vliegende Start-sessie kijken we samen naar jouw situatie en krijg je direct concrete handvatten om de balans tussen geven en nemen te herstellen. Geen lange of diepgravende coachingtrajecten, maar een scherp en praktisch gesprek waarin je precies krijgt wat je nodig hebt.