Ken jij het ecosysteem van je onderwijsorganisatie?

Niet alleen bedrijven hebben managementlagen. Ook onderwijsinstellingen hebben verschillende managementniveaus. En dat is maar goed ook, want ze helpen de organisatie om (op iedere laag) hoofd- en bijzaken van elkaar te onderscheiden.

Tenminste, dat is het idee. De praktijk is helaas wat weerbarstiger. Ik zie vaak managementteams met mensen in strategische posities  die geen idee hebben hoe het ecosysteem van de onderwijsorganisatie eruit ziet. Ik vertel je graag waarom dat ongewenst is.

Wat is ook alweer een ecosysteem?

De Van Dale definieert het als het geheel van de planten en dieren in een territorium, gezien in hun wisselwerking met hun omgeving. Alle elementen, klein en groot, hebben invloed op elkaar. Zichtbaar, natuurlijk, maar vooral ook onzichtbaar!

En hoe vertaalt zich dat naar het onderwijs?

Net zoals in een natuurlijk ecosysteem, waar planten, dieren en hun omgeving met elkaar in balans zijn, omvat het onderwijs-ecosysteem diverse actoren zoals docenten, studenten, opleidingsmanagement, het werkveld, en in sommige gevallen het onderzoeksveld.

Verander je iets in bijvoorbeeld de inschrijvingsprocedure, dan merk je dat op vele plekken: bij de student, bij de interne IT-systemen, op landelijk niveau (DUO), maar ook de communicatieadviseurs moeten er wat mee, de studieadviseurs ook, en zo door naar het management van zowel onderwijs als overige diensten.

Blinde vlek

Docenten die vanuit hun vakgroep bijvoorbeeld doorgroeien naar teamleider en vervolgens manager van een afdeling, kunnen ongemerkt terecht komen in de situatie dat ze onvoldoende de andere stakeholders in de organisatie écht in het vizier hebben. ‘Oh, maar dat weet ik wel, wat die afdeling doet…’, hoor je dan.

Maar weet je wel écht wat ze doen? Weet je bijvoorbeeld ook hoe hun dienstverlening is naar andere afdelingen, of weet je alleen hoe ze werken met jouw (voormalige) afdeling? Heb je echt in beeld welke onderlinge afhankelijkheden er zijn over de volledige breedte van de organisatie? Hoe draaien de radertjes achter de schermen? Je hebt misschien meer blinde vlekken dan je je realiseert. Zelfs (of zeker!) als je al 10+ jaar in je organisatie rondloopt.

Detailfetisjisme??

Het is voor jou als manager niet nodig om van elke implicatie een beeld op detailsniveau te hebben. Liever niet zelfs! Zou je dat wel hebben, dan loop je het risico op zoals ik het noem detailfetisjisme. Liever laat je je op middelmanagement- of tactisch niveau bijpraten over bijvoorbeeld die wijziging in de inschrijvingsprocedure, zodat je een globaal beeld hebt van de communicerende vaten.

Zo leer je het ecosysteem van je organisatie steeds beter kennen. En maak je uiteindelijk ook betere afwegingen voor het management van je afdeling, rekening houdend met de (invloed op) andere stakeholders in het geheel.

Het kan enorm helpen om eens een dag mee te luisteren met de gesprekken die je collega-manager uit je MT met zijn/haar team hebt op dagelijkse basis. Wat ook kan helpen is, wanneer jullie als organisatie vast lopen, er een paar frisse ogen bij te halen.

Ben jij het zicht kwijt op het ecosysteem van jouw onderwijsorganisatie? Ben je toe aan een frisse blik die leidt naar meer vaart in je onderwijsprocessen? Neem dan contact met me op.