familieopstelling

Eén van mijn favoriete go-to methoden voor persoonlijke ontwikkeling is systemisch werk. Dit is een manier om inzicht te krijgen in je plek in een systeem.

Familiesysteem

Iedereen maakt deel uit van verschillende systemen: je gezin van herkomst, het team op je werk, je zangkoor… Voor elk systeem geldt: als iedereen op de juiste plek in het systeem staat, kan het geheel lekker stromen. Is dit niet het geval, dan mis je balans. Denk maar aan dat zangkoor: als de tenoren de partij van de alten moeten gaan zingen, dan klikt dat vast niet zo mooi als wanneer zij hun eigen partij zingen. 

Hetzelfde geldt voor familiesystemen: als je als kind op de plek van je ouder gaat staan dan kan dat jaren goed gaan. Meestal heb je het niet eens door dat het niet klopt en denk je: zo gaat het al mijn hele leven dus kennelijk hoort het zo. Maar uiteindelijk gaat het ergens schuren: er is disbalans. Het systeemgeweten (uitgelegd in deze korte video) speelt dan op. 

Familieopstelling

Om erachter te komen wat er onder die disbalans in het systeem zit, kun je kiezen voor een (familie)opstelling. Hierin stel je de betrokken partijen op in de ruimte om onbewuste dynamieken in het systeem inzichtelijk te krijgen. Zo ontdek je wat er van invloed is op het hier en nu. En als je dat weet, dan kun je andere keuzes maken voor de toekomst.

Een opstelling kan confronteren en werkt vaak nog een paar weken door na de sessie. Maar kijk je een tijd later terug, dan zie je vaak dat het een subtiele verschuiving teweeg heeft gebracht. Het zit hem vaak juist niet op het letterlijke en het inhoudelijke. Dat geldt voor de aanleiding, maar dus ook voor de uitwerking. 

Onderstroom

‘Het Verhaal’  (de aanleiding om een opstelling te doen) is meestal maar heel beperkt interessant. Belangrijker is wat er in de lagen eronder zit. Op die lagen werk je meer met energietaal dan met heel veel tekst, emoties en gebeurtenissen.

Met systemisch werk begeef je je in de onderstroom: de plek waar patronen, onbewuste overtuigingen en gedragingen huizen.

Als je heel bewust een slechte gewoonte wilt afleren dan voelt het vaak als hard werken. Maar omdat je met een opstelling een energetische omweg hebt genomen, is de uitwerking anders. En merk je vaak dat het met meer gemak is gegaan om andere keuzes te maken. 

Loyaliteit aan het systeem

Het kan best als een stap voelen om op onderzoek uit te gaan in een systeem. Vanwege loyaliteit naar de betrokkenen of omdat het ingewikkeld wordt om een andere positie te nemen. Je hebt bijvoorbeeld altijd de rol van steun en toeverlaat vervuld voor je moeder, maar je gaat er langzaam aan onderdoor. Dat patroon een halt toe roepen is moeilijk, maar niet onmogelijk. 

Een systemische opstelling kan dan helpen inzicht te krijgen in de oorzaken, die mogelijk niet eens bij jou liggen maar heel ergens anders in het systeem. 

Sneeuwbaleffect

Zoals jij onbewust beïnvloed wordt door gebeurtenissen of patronen elders in je systeem van herkomst, zo kan een opstelling óók weer invloed hebben op de anderen in het systeem. 

Het is als een sneeuwbal die al die tijd in een bepaalde richting van de berg af rolde. Nu er in de onderstroom (in de helling waar de sneeuwbal vanaf rolt) iets is veranderd, kan de sneeuwbal een andere richting op rollen. Met systemisch werk beïnvloed je dus het sneeuwbaleffect. Al zeg ik er meteen bij: het effect is altijd anders dan je verwacht, dus je kunt maar beter je verwachtingen helemaal open houden. Expect the unexpected. 

Tafelopstellingen

Omdat het mij zo fascineerde heb ik in 2023 geleerd om tafelopstellingen te begeleiden. Deze vaardigheid pas ik ook toe bij mijn werk als organisatieadviseur in het hoger onderwijs. 

Wil je weten hoe ik dat doe, of wil je zelf graag een vraag onderzoeken met een tafelopstelling? Neem contact met me op. 

Titia Verdenius (1980) helpt betrokken, ambitieuze managers in het mbo, hbo en wo bij het bouwen van succesvol gestroomlijnd onderwijs. Op deze website schrijft ze regelmatig over het snijvlak van procesmanagement, onderwijskwaliteit én het inzetten van jezelf als instrument voor verandering in en met je werk. Met haar bedrijfskundige en systemische blik geeft zij je altijd weer zicht op een ander perspectief.    Neem contact op

More to explore...