Onderwijsadvies

Opleidingscommissies samenvoegen, ja of nee?

Ongetwijfeld ben je op dit artikel gestuit omdat je nadenkt over het samenvoegen van meerdere (te) kleine opleidingscommissies. Op papier kan het een logische/efficiënte zet lijken. Alleen… de praktijk laat dat niet altijd zien. Dit ontdekte ik toen ik eerder dit jaar een opleidingscommissie (OC) trainde die vijf kleine masterprogramma’s vertegenwoordigde. Wat begon als een mooie samenwerking, liep uit op frustratie, tijdgebrek en afnemende impact.

Tijd voor een reality check: wanneer werkt samenvoegen écht – en wanneer juist niet?

Wanneer werkt samenvoegen van OC’s?

Een goed vertrekpunt om de kansen van samenvoegen te beoordelen, is kijken naar de inhoudelijke samenhang tussen de opleidingen. Denk aan:

Zijn de eindtermen van de opleidingen vergelijkbaar?
Is er overlap in docenten, vakken of leerlijnen?
Hebben de opleidingen dezelfde dominante werkvormen (bijv. veel projectonderwijs of juist hoorcolleges)?
Werken de opleidingen al samen op andere vlakken?

Als het antwoord op meerdere van deze vragen ‘ja’ is, kan samenvoegen werken – mits goed georganiseerd.

Wanneer werkt het niet?

Zodra de inhoudelijke verschillen te groot zijn, ontstaat het risico dat de commissie té breed moet opereren. Gevolg: niemand voelt zich écht vertegenwoordigd en de besluitvorming komt niet van de grond. Ook het schrijven van een in de volledige breedte gedragen advies kan lastig worden.

In het voorbeeld dat ik noemde, waren de masterprogramma’s inhoudelijk sterk verschillend. De commissieleden hadden goede intenties, maar ze kwamen nauwelijks toe aan verdieping. Alles bleef oppervlakkig – en hun zichtbaarheid binnen de opleidingen nam zienderogen af.

Wat kun je doen als samenvoegen geen optie is?

Samenvoegen is niet de enige manier om efficiënter te werken. Overweeg bijvoorbeeld:

Een centrale ambtelijk secretaris voor meerdere opleidingscommissies: deze persoon kan adviseren waar samenwerking zinvol is, zonder de inhoudelijke verschillen uit te vlakken.
Samenwerking op specifieke thema’s, zoals de OER of studenttevredenheid, zonder dat de OC’s structureel samensmelten.
Onderlinge afstemming tussen voorzitters van verschillende OC’s – dat kan al veel opleveren zonder complexe fusies.

Wat als het lastig is om leden te vinden?

Heb je te maken met kleine opleidingen en lukt het nauwelijks om commissieleden te vinden? Kijk dan of er voldoende overlap is in betrokken docenten. Is dat niet het geval, en is er binnen de faculteit maar één opleiding? Dan zou je kunnen nadenken over een gedeelde medezeggenschap met de facultaire studentenraad.

Let op: de bevoegdheden van een opleidingscommissie zijn anders dan die van een facultaire (studenten)raad. Denk bijvoorbeeld aan het instemmingsrecht op de OER. Zorg dat je goed uitzoekt wat wettelijk wel en niet kan.

Conclusie: kies voor een oplossing die bij jóúw situatie past

In het voorbeeld dat ik eerder noemde, heb ik de commissie geadviseerd om op de korte termijn te investeren in goede ondersteuning – en op de langere termijn opnieuw te kijken naar de samenstelling van de commissie.

De centrale vraag blijft: waar zit de meeste impact? Dáár wil je je organisatie op aanpassen – niet andersom.

Ontdek de drie grootste blinde vlekken van opleidingscommissies

Sta jij voor een samenvoeging, herstart of heroriëntatie van je OC? Dan is dit het perfecte moment om eerst een stap terug te doen en te reflecteren op hoe je écht effectief kunt zijn als commissie.

In mijn gratis minigids ‘De 3 grootste blinde vlekken van Opleidingscommissies’ laat ik zien:

Waar het vaak misgaat in commissiestructuren
Hoe je scherpere keuzes maakt
En hoe je als OC structureel meer impact krijgt

Download hieronder de minigids en maak bewuste keuzes die echt werken voor jouw situatie.

Titia Verdenius (1980) helpt betrokken, ambitieuze managers in het mbo, hbo en wo bij het bouwen van succesvol gestroomlijnd onderwijs. Op deze website schrijft ze regelmatig over het snijvlak van procesmanagement, onderwijskwaliteit én het inzetten van jezelf als instrument voor verandering in en met je werk. Met haar bedrijfskundige en systemische blik geeft zij je altijd weer zicht op een ander perspectief. Neem contact op.