Die ene taaie training, wat leerde ik ervan?

Wat zou het heerlijk zijn als elke training die je geeft van een leien dakje gaat… Helaas. Deze was anders. Een zeldzaam taaie sessie. Vandaag ga ik met de billen bloot: wat ging er mis, wat ontdekte ik — en hoe ga je ermee om als de onderstroom zich plots laat zien?

Vooraf leek alles te kloppen

Zoals bij al mijn trainingen had ik vooraf een voorgesprek. We bespraken de context, de leerdoelen, wat er zeker aan bod moest komen. Ook waar het team tegenaan liep, kwam op tafel. Ik had een goed gevoel over de opzet.

Goed voorbereid reisde ik af naar de locatie.

Maar dan… de training zelf

De bijeenkomst begon. En al snel stroomde de ruimte vol met… frustratie. Niet over mij of het programma, maar over bredere thema’s. Zaken die al langer speelden. Veel frustratie, weinig ruimte voor het opnemen van nieuwe inzichten of vaardigheden.

Ik werkte me door de stof heen, maar voelde dat het zwaar was.

Achteraf dacht ik: had ik niet beter m’n hele programma los kunnen laten? Had ik moeten inzoomen op wat er écht speelde?

De onderstroom liet zich zien

Tijdens de training drong het tot me door: deze groep heeft een ander soort hulp nodig. Er speelt iets wat niet op het programma stond — maar wel in de lucht hing. Onuitgesproken spanningen. Oude pijn. Misschien zelfs onveiligheid.

Die onderstroom dus.

Je hoort er vaak over. Maar wat ís het eigenlijk?

De onderstroom gaat over alles wat niet op papier staat, maar wel voelbaar is: sentimenten, informele lijnen, oud zeer, cultuur, verborgen patronen. Dingen die niet op je agenda staan, maar wel bepalen hoe een team functioneert.

De lastige afweging

Ik kon het wel aanvoelen, maar ik was er op dat moment niet voor ingehuurd om dit stuk te begeleiden. En eerlijk is eerlijk: ik had zelf nog niet voldoende tools om hiermee professioneel te werken. Ik koos er dus voor om mijn programma aan te houden.

Toch bleef er iets wringen. En ik was niet de enige. Een deelnemer zei na afloop: “Ik hoopte eigenlijk dat er meer gedaan werd met wat er onderhuids speelt.” Dat benoemde het precies — ook al was dat niet letterlijk zijn formulering. 

Pijnlijk ook voor mij, ik heb er die nacht niet goed van geslapen. Was het dus ook onder míjn huid gekropen…

Wat ik ervan leerde

Maanden later kijk ik terug op een leerzame ervaring. Eén die me confronteerde, maar ook iets waardevols liet zien: de onderstroom maakt geen uitzondering. Ze speelt veel vaker een rol dan we denken. 

Ik besloot me verder te verdiepen in systemisch werk. Maar ik merkte ook: je hoeft geen systemisch begeleider te zijn om het verschil te maken. Soms is het al genoeg als je weet hoe je gesprekken voert waarin ruimte is voor wat er écht speelt. Waarin niet alles opgelost hoeft te worden — maar waarin iets zichtbaar mag worden. 

Het voelbare bespreekbaar maken

Sinds die training zijn er veel kwartjes bij me gevallen. Ik bleek ook in ‘gewone mensentaal’ veel met de onderstroom te kunnen doen. Zodat die een energiegevende stroom kan zijn, in plaats van een kolkende energieslurpende… 

Met deze inzichten ontwikkelde ik een compacte toolkit ‘Krachtige gesprekken voeren’ voor leidinggevenden. Je vindt er vragen, reflecties en concrete aanwijzingen om de onderstroom niet te negeren — maar juist te erkennen. Want alleen dan kan de bovenstroom weer vrij gaan bewegen. Is het iets voor jou? Download ‘m dan meteen hieronder.