Onderwijsvisitaties zijn een ‘noodzakelijk kwaad’. Ik zet dat bewust tussen aanhalingstekens. Want vaak wordt het als veel gedoe beschouwd, en dat is het -helaas- ook wel.
Maar aan de andere kant biedt het je opleiding ook kansen om de balans op te maken om daarna te weten waar je jezelf nog verder in kunt verbeteren.
En aangezien we in het onderwijs te maken hebben met hoge werkdruk, zou een balansmoment al snel van de radar verdwijnen als het vrijblijvend was. Periodiek een audit (laten) organiseren is daarom wat mij betreft een ‘noodzakelijk kwaad’.
Wat is visitatie?
Visitaties in het hoger onderwijs zijn erop gericht om alle opleidingen (bachelor, master) die een gecertificeerd getuigschrift willen uitschrijven, te toetsen op bepaalde vastgestelde criteria. Het gaat dan om vragen als:
- Waar leid je toe op, is er behoefte in de markt aan mensen die jouw opleiding gedaan hebben, en wat kennen/kunnen ze na afronding van de opleiding?
- Hoe leid je die mensen op? Krijgen ze vooral hoorcolleges of leren ze meer op praktische wijze in practica, projecten en stages, of gaat het op een andere manier?
- Welke faciliteiten bied je als opleiding (en instelling) om studenten te helpen hun opleiding te doorlopen? Denk aan studieadvies, IT-faciliteiten, laboratoria, stagebegeleiding…
- Hoe toets je de kennis die studenten opdoen? Maken ze tentamens en/of verslagen, worden er reflecties geschreven, of worden meerdere thema’s in één beoordeling gegoten?
- Hoe beoordeel je of ze de eindkwalificaties beheersen, zodat je ze een bul kunt geven? Is dit met een scriptie, eindstage, verslag of op een andere manier?
De criteria liggen landelijk vast, zodat alle opleidingen langs dezelfde meetlat gelegd kunnen worden. De uiteindelijke toekenning van de opleidingsaccreditatie wordt door de NVAO gedaan.
Alhoewel, met de voorgenomen overgang van Instellingstoets Kwaliteitszorg naar Instellingsaccreditatie zou dit kunnen veranderen.
Instellingsaccreditatie
Op dit moment staat het onderwijsinstellingen vrij om een Instellingstoets Kwaliteitszorg te doorlopen. Heb je die behaald dan is vastgesteld dat je kwaliteitszorgprocessen op instellingsniveau in orde zijn. Je mag dan je opleidingen in een beperkte beoordeling laten visiteren, maar wel in het vastgestelde kader dat alle opleidingen krijgen.
De bedoeling is dat vanaf 2025 alle onderwijsinstellingen verplicht opgaan voor een NVAO-gecertificeerde instellingsaccreditatie. Hebben ze die behaald dan kunnen instellingen zelf bepalen hoe ze de opleidingsbeoordeling inrichten.
Linksom of rechtsom; of je nu met een ITK als kapstok werkt of met een IA, een periodieke beoordeling houd je als opleiding toch wel, en dat is ook goed.
Waarom is visitatie belangrijk voor je opleiding?
Visitatie is belangrijk voor een opleiding omdat het een effectieve manier biedt om te beoordelen of dat wat je beoogt met de opleiding (oftewel de eindkwalificaties waartoe je opleidt) ook leidt tot afgestudeerden met de juiste kennis en skills.
Een visitatie laat je doen door mensen van buiten de opleiding, zodat het ook onafhankelijk is. Vreemde ogen dwingen. En niet alleen dat, vreemde ogen zien ook kansen waar jij wellicht overheen kijkt omdat je er al zo lang in zit.
Nu vrijwel alle instellingen al twee ITK-rondes gehad hebben en we steeds meer bewegen naar een sfeer van vertrouwen gaan, gaan ook opleidingsvisitaties meer die kant op: niet meer zo zeer de strenge blik van ‘waarom doe je dat zo?’, maar juist de peer-review blik van: ‘heb je hier al aan gedacht?’. Ook dát is visitatie, wellicht nu nog niet overal, maar dat is wel waar we naartoe bewegen.
Hoe bereid je de visitatie goed voor?
Het allerbelangrijkste is wat mij betreft: op tijd beginnen! Misschien nog niet eens met stukken opstellen, alswel met mensen activeren: er komt een visitatie aan over 1.5 jaar, wat moeten we voor die tijd doen om de juiste informatie te kunnen aanleveren?
Inhoud versus proces
Zorg dat je iemand in huis hebt die in staat is een helikopterview aan te nemen en op procesniveau overzicht houdt.
Iemand die vooruit kan rekenen en met mijlpalen weer terug kan rekenen: als we over 6 maanden gegevens X moeten hebben, dan moeten we een half jaar ervoor starten met Y zodat we drie maanden later Z hebben, en dat kunnen verwerken naar X. Hoeveel sessies moeten daarvoor plaatsvinden, met wie, en zijn die mensen lastig te plannen? Allemaal vragen waar je een opleidingsmanager misschien niet mee wilt belasten, maar die wel in zijn/haar belang zijn dat het goed gebeurt.
Procesmanager
De inhoud, die moet je aan het opleidingsmanagement overlaten, maar het proces, daarvoor kun je iemand laten aanhaken.
Lukt het niet om binnen de organisatie een geschikte procesmanager te vinden? Je kan mij hier ook voor inhuren. Inmiddels heb ik al een dozijn accreditatietrajecten en midterms begeleid, dus ik neem een bak ervaring mee waar jij je voordeel kunt doen.
Neem contact op, dan bespreken we de mogelijkheden.